(Орс хонхи фиййау æма Сау хонхи фиййау)
Уазми фиййау сæумæ раги æ фонс ку раскъæруй.
Сæд -сæдтæй æ размæ ку рацæунцæ,
Хонхи раз ку батар кæнунцæ.
Хузми фиййау имæ æ хæтæлæй ниццæгъдуй:
«О, дæлæ фиййау, дæ фонс берæ!
Дæ фонсæй дæ зæрдæ бæргæ ирайуй,
Фал дæмæ ци фидбилиз æрбацæуй,
Омæн ку неци зонис, мæгур».
Уазми фиййау дæр имæ, æ лæдзæгбæл
Æ тæрних банцойнæ кæнуй æма имæ
Лæмбунæгæй байгъосуй.
Фæстæмæ имæ ку ниццæгъдуй:
«Дæ хуарзæнхæй, ци уинис, ой мин зæгъæ».
«Кæд дæ фустæн се 'рдæг ратдзæнæ,
Уæд дин æй зæгъдзæнæн...
Дæлæ коми нарæги дууадæс бæхгини –
Æрбадæмæцæунцæ. Сæ разæй ку цæуй
Бесле-æлдар. Етæ сæ фусун дæумæ кæндзæнæнцæ,
Еунæгæй дæ феййафдзæнæнцæ æма дин дæ фонс
Сæ разæй фæккæндзæнæнцæ. Дæхе дæр дин
Сæ хæтдзæ кæндзæнæнцæ. Фал ой фæрæзнæ
Мæ къохи ку æй»...
Уазми фиййау дæр имæ ку ниццæгъдуй:
«О, мæ фонсæн сæ фулдæр æрдæг
Дæу фæууæд, фал мин зæгъæ, куд бакæнон?»
«Дæ бууатмæ ку ниццæуай изæри,
Уæд дæ размæ фæууодзæнæнцæ.
Дæ сæгъти астæу сау нæлсæгъæ
Разæй цæудзæнæй 'ма фæттæрсдзæнæй,
Фæгъгъæр ибæл кæндзæнæ: «Атæ ку æнцæ
Мæнæн мæ мадирвадтæлтæ – цæмæй си тæрсис?»
Æрбасинæйæргæвддзæнæ еци сахат,
Æ фидæй сæ хуарз бафсадæ,
Фал син басæй ма сахуадун кæнæ...
Уæдта одзæнæй, Хуцау ке зæгъа, е».
Уазми фиййау æ бууатмæ æ фонс ку нискъæруй,
Стур лæгæти размæ сæ ку фæууорамуй,
Уалдæнмæ имæ дууадæс бæхгини æрфестæг уй.
Æ фонси дзогæ еуæрдæмæ рагур-гур кæнунцæ,
Сау нæлсæгъæ сæ разæй, отемæй.
«О, берæгътæ дæ схуардтонцæ, сау нæлсæгъæ,
Атæ мæнæн мæ мадирвадтæлтæ ку æнцæ,
Уæд си тæрсгæ цæмæ кæнис,
Æз дæ сæхецæн æхсæвæрæн кунæ нивгæрдон»...
Æ сикъатæ ин лæдзæгæй ниццæфтæ кæнуй,
Æрбайахæссуй æма 'й йе 'уазгутæн
Уайтагъддæр æрбакосарт кæнуй,
Уæлартбæл син стур агæ ку баивæруй,
Фингæ син ку саразуй,
Хуарз сæ фæййинуй нæл сæгъи фидæй.
Агæ зæнхæбæл ку 'рæвæруй, басæ уин æркæнон, зæгъгæ,
Æма ин цума æнæбари фæууй, ойау.
Æ къахæй йæй стъæпп ласуй æма 'й никкалуй зæнхæбæл.
Дууадæс лæги дæр уæлгоммæ рахаунцæ;
Сæ кæстæр ма фæццурд уй æма е 'нгулдзæй
Баси гъæстæ æхе фæккæнуй,
Дзорунгъом ма айдагъ е фæууй.
«О, Хуцау дин ма уа, – зæгъуй, – цæбæл нæ ниццагътай?
Мах ку ан дæ мадирвадтæлтæ,
Идардæй дæмæ агорæг ку фæццудан,
Аци хонхбæл нин дæ ку бацамудтонцæ,
Бесле-æлдар нæ хестæр огæй, мах æ кæстæртæ!
Барæй дин нæма ской кодтан нæхе...
Гъе нур ба дæ нæ тæрегъæдæй дæ еунæг Хуцау
Аци лæгæти хурфи æносмæ байзайун кæнæд!»
Йæ од ку сесуй, Уазми фиййау дæр ку никкæнуй:
«О, ци бакодтон, мæхе ку фесафтон», – зæгъгæ.
Сау айнæг ибæл æгæйнæгæй ку 'рбахгæнуй,
Æ фонси хæтдзæ лæгæти медæгæ уæд ку байзайуй.
Æ хæтæлæй ниццæгъдуй, æ хæтæлæй,
Кæд æй адæмтæ фегъосионцæ, зæгъгæ.
Æ осæ нæуæг хунд осæ фæууй.
Сог фадæнмæ ку рацæуй согтæмæ,
Хæтæли цагъд æ гъоси æрцæуй.
Согти хæццæ хæдзарæмæ ку баздæхуй,
Дуггаг хатт бабæй æригъосуй хæтæли цагъд,
Нидздзой-дзой кæнуй осæ, согтæ æ гъæбесæй
Гупгæнгæ æрхаунцæ. Зæронд фидæ,
Тъæригъоси бадгæй, фестъæлфуй:
«Гъæй, гъæй, киндзæ, дæ мæститæ нæбæл
Ку калис, ци кодтай»...
Йе дæр ку кæуй:
«Дæ фуртбæл, баба, цидæр æрцудæй», – зæгъгæ,
Æ зæронд фидæ æхе ку 'рбацæттæ кæнуй,
Æ рони къæбæр райсуй,
Е 'ркъетæ æрбабæттуй, бæндæн æ ронæбæл,
Æ цауæйнон лæдзæг æ къохи, отемæй
Ку бахъæртуй сау айнæгмæ.
Æ фуртмæ бадзоруй.
Æ фурт дæр имæ хонхи хурфæй
Ку радзоруй: «Ниммин хатир кæнæ,
Мæ фидæ, – зæгъгæ, имæ дзурдта æ фурт, –
Дæ фæллойнæ дæр фесафтон, мæхе дæр!
Æнæууæнкæ гъуддаг бакодтон...
Нур ба дæ берæ фонс кæрæдзей хуæрунцæ,
Кæрæдзей хуæрунцæ: саутæ уорситæбæл
Хъæбатур кæнунцæ... дæ уорс фустæ,
Нæбал æнцæ, дæ уорссæр фустæ дæр
Кæрæдзей тонунцæ».
Дуггаг бон ку сцудæй зæронд лæг,
Уæд имæ радзурдта æ фурт:
«Дæ уорссæр фустæ дæр нæбал æнцæ,
Дæ сау фустæ дæр кæрæдзей тонунцæ».
Æртиггаг бон ку сцудæй, уæд 'ма имæ
Нигъгъæр кодта æ фурт: «Дæ сау фустæ дæр
Нæбал æнцæ... Мæхе дæр фесафтон!
Дуггаг хатт ма æнæууæнкæ гъуддаг ка бакæна,
Уой мæн хузæн Хуцау фесафæд!»
Радзырдта йæ Æлдаттаты Дз. Ныффыста йæ Тугъанты Махарбег, январь, 1902 аз.
ЦИГСИИ-йы архив, фольклор № 13, папкæ 6, ф. 29–31.
Ирон адæмон сфæлдыстад. Дыууæ Томы. Фыццаг том. / Сарæзта йæ Салæгаты З. – Дзæуджыхъæу: Ир, 2007 – 719 ф.
при использовании материалов сайта, гиперссылка обязательна |
