Главная > Историон æмæ тохы зарджытæ > Дигори рагон симди зар

Дигори рагон симди зар

5 апреля 2011. Разместил: 00mN1ck

Дигорæн сæ коми думæги адтæй гъæу,
Æ ном хундтæй Кети-гъæу.
Биаслантæ тухæ кæнунмæ цудæнцæ Дигорæмæ,
Биасланти устур Хъайтихъо цудæй Дигорæмæ
Тухæ кæнунмæ æнбалти хæтдзæ.
Еу хатти кæми адтæй, уоми æрбацудæй къуари хæтдзæ,
Тухæ кæнунмæ Кетигъæумæ,
Барæуадзæ гъог равгæрдидæ,
'Ма минасæ кодта еци гъæуи.
Уæд сæхемæ цæун унаффæ искодта,
'Ма гъæуи барæуадзæдæр кизгæ ка адтæй, уой рахаста æхецæн,
Кизгæ курд адтæй гъæуи барæуадзæдæр лæхъуæнæн,
Сиууойти Мæсуйæн;
Мæсу адтæй Кæсæги балци.
Хъайтихъойæн йе 'мбалтæ исниуæзтгун æнцæ 'ма никъкъуæрдтонцæ разæй,
Æхуæдæгка кизги хæтдзæ исбадтæй галуæрдуни, разæй ба – галтæрæг,
'Ма йбæл исæмбалдæй уотемæй Мæсу Сиууойти,
кизгæ курд кæмæн адтæй, е.
Кизгæ искудтæй, 'ма йимæ дзоруй:
«Æз фесафтæн, фал ду дæхе мабал фесафæ,
Нигкидæр кизгуттæ берæ».
Лæхъуæн имæ дзоруй:
«Тæрсгæ ма кæнæ, цæугæ кæнæ, уæдта ин, ци кæнун
Гъæуа, уой æз базондзæнæн»,
'Ма æ хæтдзæ раздахтæй фæстæмæ.
Кизгæ ку скудтæй, уæдта Мæсумæ дзоруй æлдар Хъайтихъо:
«Ду ци дзорис аци кизгæмæ?»
Е ба имæ дзоруй:
«Кизгæ мæ хуæрæ 'й, 'ма мæн ку фæййидта, уæд искудтæй уобæл.
Йе нур ба æз дæр дæ хæтдзæ издæхун, уой туххæй
Æма а кизгæ æрхунæй рамæлдзæнæй».
Бацинæ кодта кæсгон æлдар,
Æхе ин бамудта:
«Æз дæн Биаслантæн сæ тæгкæ сæртæй, Хъайтихъо-æлдар.
Хуарз дин фæууодзæнæн», зæгъгæ ин зæрдæ байвардта,
Уæдта 'й адтæй косæг искæнуйнаг.
Нур ба Толдзгуни адæгтæмæ ку бахъæрттæнцæ, уæд кизгæмæ дзоруй лæхъуæн:
«Нуртæгкæ 'й маргæ кæндзæнæн, – 'ма 'й дууæ фати йефтигъд топпæй фæстегкæй ниццавта,
'Ма дууемæй дæр галтæрæги хæтдзæ æрдти астæумæ ниххаудтæнцæ.
Кизги æ фæсарцæ февардта 'ма æрбахъæрттæй сæ гъæумæ,
Ниффæдес кодта гъæубæл:
«Æлдари рамардтон, алке æхе æфснайæд,
кæсæг нæ цæгъдгæ кæндзæнæнцæ».
Æнæ бæрцæ уайæг бæх имæ адтæй, 'ма рабадтæй,
Кæтлæревски бадтæй Терки хъазах,
'ма æмбесæхсæви уонæмæ рахъæрттæй.
Уруссаг æвзагæй дæр зудта 'ма уордигæй райста афицер дæс æма
дуинсæй хъазайхагей хæццæ.
«Кæсæг нæ цæгъдунцæ 'ма нæ уæхемæ райсетæ», –
ци бакуста уой син радзурдта.
Рацудæнцæ хъазах æ хæтдзæ,
ма сехуарафони исхъæрттæнцæ Кетигъæумæ.
Кæсæги фæдес дæр æрбахъæрттæнцæ,
Ма хъазахи ку 'ридтонцæ, уæд нæбал бандиудтонцæ,
Æндæра сæ адтæнцæ ниццæгъдуйнаг. Афицер дзурд равардта:
«Сумахæн ами цæргæ нæбал æй, алке цурхæд æ дзауматæ», –
'Ма сæ фæлласта æ хæтдзæ.
'Ма син равардтонцæ Мæздæги гъæуи буйуат.
Æхебæл ном исæвардтонцæ Мæсугъæу.

Радзырдта йæ Тобойты Цицеу Дзæрæхмæты фырт. Ныффыста йæ Толасты Андрей, 1927 аз, 5 апрель, Чырыстонхъæу.
ЦИГСИИ-йы архив, фольклор № 15, папкæ 82, ф. 313–315.

Ирон адæмон сфæлдыстад. Дыууæ Томы. Фыццаг том. / Сарæзта йæ Салæгаты З. – Дзæуджыхъæу: Ир, 2007 – 719 ф.

при использовании материалов сайта, гиперссылка обязательна

Вернуться назад