Главная > Историон æмæ тохы зарджытæ > 30. ДИГОРИ РАГОН СИМДИ ЗАР

30. ДИГОРИ РАГОН СИМДИ ЗАР

25 декабря 2007. Разместил: 00mN1ck

Дигорæн сæ коми думæги адтæй гъæу,
Æ ном хундтæй «Кети-гъæу».
Биаслантæ тухæ кæнунмæ цудæнцæ Дигорæмæ,
Биасланти устур Хъайтихъо цудæй Дигорæмæ тухæ кæнунмæ æнбалти хæтдзæ.
Йеу хатти кæми адтæй, уоми æрбацудæй къуари хæтдзæ,
Тухæ кæнунмæ Кети гъæумæ,
Барæуадзæ гъог равгæрдидæ,
'Ма минасæ кодта йеци гъæуи.
Уæд сæхемæ цæун унаффæ искодта,
'Ма гъæуи барæуадзæ дæр кизгæ ка адтæй, уой рахаста æхецæн,
Кизгæ курд адтæй гъæуи барæуадзæдæр лæхъуæнæн,
Сиууойти Мæсуйæн;
Мæсу адтæй Кæсæги балци.
Хъайтихъойæн йе 'мбалтæ исниуæстгун æнцæ, 'ма никъуæрдтонцæ разæй,
Æхуæдæгка кизги хæтдзæ исбадтæй галуæрдуни, разæй ба—галдæрæг,
'Ма йбæл исæмбалдæй уотемæй Мæсу Сиууойти, кизгæ курд кæмæн адтæй, йе.
Кизгæ искудтæй, 'ма ймæ дзоруй:
«Æз фесафтæн, фал ду дæхе мабал фесафæ,
Нигкидæр кизгуттæ — берæ».
Лæхъуæн имæ дзоруй:
«Тæрсгæ ма кæнæ, цæугæ кæнæ, уæдта ин ци кæнун
Гъæуа, уой æз базондзæнæн», —
'Ма æ хæтдзæ раздахтæй фæстæмæ.
Кизгæ ку 'скудтæй, уæдта Мæсумæ дзоруй æлдар Хъайтихъо:
«Ду ци дзорис аци кизгæмæ?»
Йе ба имæ дзоруй:
«Кизгæ мæ хуæрæ 'й, 'ма мæн ку фæйидта, уæд искудтæй уобæл.
Йе нур ба æз дæр дæ хæтдзæ издæхун уой туххæй,
Æма а кизгæ æрхунæй рамæлдзæнæй».
Бацийнæ кодта кæсгон æлдар,
Æхе ин бамудта:
«Æз дæн Биаслантæн сæ тæгкæ сæртæй, Хъайтихъо-æлдар.
Хуарз дин фæууодзæнæн», — зæгъгæ, ин зæрдæ байивардта,
Уæдта 'й адтæй косæг искæнуйнаг.
Нур ба Толдзгуни адæгтæмæ ку бахъæрдтæнцæ, уæд rизгæмæдзоруй лæхъуæн:
«Нуртæгкæ 'й маргæ кæндзæнæн, 'ма мæ фæсабæрцæмæ бадунмæ гъавæ-йеу».
Фæсдегкæй æхе фæууорæдта, 'ма 'й дууæ фати йе 'фтигъд топпæй фæодегкæй ниццавта, 'ма дууемæй дæр галдæрæги хæтдзæ, æрдти астæумæ ниххаудтæнцæ.
Кизги æ фæсабæрцæ февардта, 'ма æрбахъæрдтæй саэ гъæумæ,
Ниффæдес кодта гъæубæл:
«Æлдари рамардтон, алке æхе æфснайæд, кæсæг нæ цæгъдгæ кæндзæнæнцæ».
Æнæ бæрцæ уайæг бæх имæ адтæй, 'ма рабадтæй,
Кæтлæревски бадтæй Терки хъазах, 'ма æмбесæхсæви уонæмæ рахъæрдтæй.
Уруссаг æвзагæй дæр зудта 'ма уордигæй райста афицер дæс æма дуйинсæй хъазайхагей хæтдзæ:
«Кæсæг нæ цæгъдунцæ 'ма нæ уæхемæ райсетæ», — ци бакуста уой син радзурдта.
Рацудæнцæ хъазахъ æ хæтдзæ. 'ма сехуар агфони исхъæрдтæнцæ
Кети гъæумæ.
Кæсæги фæдес дæр æрбахъæрдтæнцæ,
'Ма хъазахи ку 'ридтонцæ, уæд нæбал бандиудтонцæ,
Æндæра сæ адтæнцæ ниадæгъдуйнат. Афицер дзурд равардта:
«Сумахæн ами цæргæ нæбал æй, алке цурхæд æ дзауматæ».
'Ма сæ фæлласта æ хæтдзæ,
'Ма син равардтонцæ Мæздæги гъæуи буйуат.
Сæхебæл ном исæвардтонцæ «Мæсу-гъæу».

Радзырдта йæ Тобойты Цицеу Дзæрæхмæты фырт. Ныффыста йæ Толасты Андрей, 1927 аз, 5 апрель. Чырыстонхъæу.
ЦИНИИ-йы архив, фольклор № 15, папкæ 82, ф. 313—315.

«ИРОН АДÆМЫ СФÆЛДЫСТАД». Фыццаг том. Салæгаты Зоя. Орджоникидзе 1961.

при использовании материалов сайта, гиперссылка обязательна

Вернуться назад