Раджы заманы, тыхы заман
Куы уыдис, зæгъы, тасы заман, тасы заман,
Уæртæ Куырттаты ком сæ саргъы бæхтæн
Рæгъаугæс куы агуырдтой, гъе-е-ей!
Куы никæуыл æууæндыдысты,
Уæртæ Дæллагхъæуы агъуыст-ныхасмæ
Куы 'рæмбырд сты Куырттаты зæрæдтæ,
Уæртæ Дæллагхъæуы агъуыст-ныхасмæ,
Уæдæ, зæгъы, кæй сæвзарæм, зæгъгæ.
Уæлæ уæлæсыхы, зæгъы, уæлæ уæлæсыхы,
Уæуу, Цæлыккаты Хуха 'мæ Нарсау
Дыууæ 'фсымæры куы уыдысты, гъей!
Цæлыккаты Хуха 'мæ Нарсауы йеддæмæ
Никæуыл баууæнддзыстæм, зæгъы, никæуыл,
Уæд, зæгъы, иу кæстæр куы 'рбацæуы, гъе-е-ей!
Уыдон, дам, Тæгиан-сиæхстæ куы сты,
Тæгиан-сиæхстæ сылæмвæнд куы разыной, зæгъгæ.
Уæуу, сæ ныхас гъеууыл куы банцадис.
Уæд, зæгъы, райсом Хуха гыццыл лæппуйы
Куы афæрсы,
Знон, дам, Куырттаты зæрæдтæ
Агъуыст-ныхасы цытæ дзырдтой, зæгъгæ.
Уæуу, сылæмвæнд уæ куы рахуыдтой, куы, зæгъы, гъе-ей-ей!
Куырттаты уайдзæф уыл сæмбæлдис,
Хæрзæгуырд, Куырттаты уайдзæф,
Уæуу, сылæмвæнд уæ рахуыдтой, зæгъгæ.
– Марадз, тагъд дæлæ ныггæнды скъæтæй
Цъæх бæх ралас æмæ Хилачъы
Рæбынæй Дзывгъисы нарæгмæ фæхабар кæн, зæгъгæ, гъей!
Марадз тагъд, зæгъгæ.
Гыццыл лæппу Хилачъы рæбынæй Дзывгъисы
Нарæгмæ фæхабар кодта, зæгъгæ,
Хæрзæгуырд Хуха рæгъаугæс цæуы, зæгъгæ,
Куырттаты ком куы ныххæррæтт ластой
Уæлæ Гачъынмæ, сæ рæгъау куы 'рæмбырд кодтой, гъе-е-ей!
Уæлæ Гачъынмæ, сæ саргъы бæхтæ
Куы 'рæмбырд кодтой.
Цæлыккаты Хуха сæ уырдыгæй хизын куы байдыдта,
Уæд иукъорд рæстæджы фæстæ йыл, гъе-е-ей!
Æвзæргæнджытæ ныффæнд кодтой, зæгъы,
Йæ усы 'фсымæры йæм 'рбарвыстой,
Ацу-ма, бабæрæг æй кæн,
Уæуу, цы хуызы йæм бацæуæм, зæгъгæ, гъе-е-ей!
Æрбацæуы, зæгъы, гъемæ кæсы,
Куы йæ базонин, уæдæ цафон фынæй фæкæны, зæгъгæ.
Уый йыл уайтагъддæр фæгуырысхо ис
Æмæ йын афтæ куы зæгъы:
– Ацу дæ хæдзармæ ныффардæг у,
Æз, дам, Куырттаты бæрны куы дæн,
Куырттаты бæрны, зæгъгæ, уæуу.
Æхсæв хуысгæ куы нæ кæнын, куы зæгъы, гъе-е-ей!
Ацыдис, фæлæ та иу къорд заманты фæстæ
Дзыхъхъынногæй куы 'рбарвыстой,
Ацу, бæлвырддæр-ма йæ базон, зæгъгæ, уæуу.
Уæдæ йæм цы хуызы бацæуæм,
Сæ ныфс æм куы нæ хæссынц, гъе-е-ей!
Дзыхъхъынног та куы 'рбацæуы,
Йæ сиахсимæ ныхæстæ кæнын куы байдайы,
Уæдæ цæуыл дæхи бахордтай, зæгъгæ,
Æхсæв дæр хуысгæ куы нæ кæныс,
Бон дæр, уæд куыд цæрыс, зæгъгæ, гъе-е-ей!
Уæуу, хæстæджы ард дæ фæдыл
Æфтыд фæуа, зæгъгæ, йын афтæ куы зæгъы,
Хæстæджы ард дæ фæдыл æфтыд фæуа, уæуу,
Мæнæн райсомæй хурæн йе 'рбакаст,
Уырдыгæй иу сахат йеддæмæ хуыссæг
Куы нæ ис, зæгъгæ, гъе-е-ей!
Хурæн йе 'рбакаст, уырдыгæй
Иу сахат йеддæмæ мæнæн хуыссæг
Куы нæ ис, зæгъгæ,
Уæуу, хæстæджы ард дæ фæдыл æфтыд фæуа, гъе-е-ей!
Ацыдис, æмæ та йæ æвзæргæнджытæн
Куы бамбарын кодта,
Уымæн, дам, райсомæй – хурæн йе 'рбакаст,
Иу сахат йеддæмæ йын фынæй куы нæ ис, зæгъгæ, гъе-е-ей!
Иу райсом, зæгъы, раджы хурæрбакастмæ
Уæлæ Хъахъхъæдуры 'фцæгыл
Куы 'рбахызтысты æвзæргæнджытæ,
Уæлæ Хъахъхъæдуры 'фцæгыл куы 'рбахызтысты, гъе-е-ей!
Уæлæ сау хохы фыййау райсом раджы
Йæ сау дзуджы фарсмæ куы 'рбадти, куы, зæгъы,
Уæуу, куы кæсы æвзæргæнджытæ
Хъахъхъæдуры æфцæгыл æрбахызтысты, зæгъгæ, гъе-е-ей!
Уæдæ, зæгъы, базыдта йæ, Хухамæ
Куы 'рбацæуынц æвзæргæнджытæ,
Уадындз куы райсы, уадындзæй куы уасы,
Уæ, уæлæмæ, хæрзæгуырд,
Æвзæргæнджытæ æрбацæуынц, зæгъгæ, гъей.
Рохы фынæй йыл бахæцыдис, куы нал райхъал ис,
Уæуу, куы рамардтой Хухайы,
Куырттаты рæгъау аскъæрдтой, гъей!
Сау хохы фыййау фезгъордта, зæгъы,
Уæртæ Хæкъуынайы тигъæй куы уасы уадындзæй,
Уæлæмæ, Куырттатæ, уæуу, уæ рæгъаугæсы
Уын амардтой, рæгъау аскъæрдтой, зæгъгæ, гъе-е-ей.
Уыцы заманы Куырттаты ком
Сылвæдис куы уыдысты,
Куы ныххæррæтт ластой фæдисы,
Куы ныххæррæтт ластой,
Уæлæ, зæгъы, Хъахъхъæдуры æфцæгыл
Сылвæдис уæлвæндтæй куы баззадысты, гъе-е-ей,
Иу зæронд лæг, зæгъы, æмæ цæуын чи нæуал
Фæрæзта, ахæм æмæ куы баззади,
Уæуу, куы кæсынц дæлæ Дзуарыхъæуы комыдымæгмæ, зæгъгæ,
Дæлæ, дам, Дзуарыхъæуы комыдымæгмæ
Мигъы къуымбил куы февзæрди,
Дзуарыхъæуы комыдымæгмæ мигъы
Къуымбил куы февзæрди, куы зæгъынц, гъе-е-ей.
Сылтæ зæронд лæджы куы фæрсынц,
Æмæ сын афтæ куы зæгъы:
«Хухайæн йæ кæстæр æфсымæр Нарсау
Дысон æмбисæхсæв, дысон æмбисæхсæв
Хъæдæргъæвæнмæ сугмæ куы аивгъуыдта
Дыууадæс хæрæгыл, зæгъгæ, гъе-е-ей.
Фæдисы хабарæн ницы бамбæрста, зæгъы,
Уый, дам, Нарсауæн йæ бæхы комытæф куы у,
Йæ бæхы комытæф, уæ,
Йæ бæх, дам, ерысы цыд куы кæны, гъей.
Йæ сæрмæ уый та, зæгъы, халæттæ кæй хонут,
Уыдон йæ къахы стъæлфæнтæ сты, йæ къахы стъæлфæнтæ, гъе-е-ей.
Уайтæккæ дæр сæ иуфæрсты куы суадис,
Куы афæрсы, чердæм фескъæрынц Куырттаты рæгъау,зæгъгæ.
Хъобаны 'рдæм сæ фæдыл куы ныццавта, гъе-е-ей.
Хъобаны сæ галиуфарсы 'рдæм куы сыздæхтой,
Хосхæрæн рагъыл сæ райуарæм, зæгъгæ.
Хосхæрæн рагъы йын йæ хистæр æфсымæр
Нарсауы цъæх бæх хистæйрагæн
Куыд сæвзæрстой, куыд сæвзæрстой,
Уæуу, сæ балы хистæйрагæн, гъей.
Афтæмæй сæ куы 'рыййафы:
– Æз дæр уæ ахæм ранмæ куы агуырдтон!
Зæгъгæ сыл гъеуыцы ран куы ралæууы.
Баиугай сæ кодта, зæгъы, баиугай, фæлæ
Йæ чындзы æфсымæрæн йæ сæр æд къабазæй
Куы 'рлыг кодта, гъе-е-ей.
– Мидæгдонæй дæ куы фæхастон,
Цъæх бæх, зæгъгæ, йæ цъæх бæхы
Фæсарц куы 'рбаста,
Мæ чындзæн аходæггаг куы нæ ахæссай, зæгъгæ,
Уæуу, мæ чындзæн аходæггаг куы нæ ахæссай.
Чындзæн йе 'фсымæры сæр æд къабазæй
Цъæх бæхы фæсарц бабæтты,
Цъæх бæх йæ дымæг йæ рагъыл куы сæвæрдта,
Уæртæ уæлæсыхмæ куы фезгъоры, гъе-е-ей.
Уæлæсыхмæ куы 'рафардæг вæййы, зæгъы,
Дуарæй куы ныууасы.
Уайсадæг чындз æм куы разгъоры,
Куы 'рбакæсы, йе 'фсымæры сæр æд къабазæй
Цъæх бæхыл ауыгъдæй, гъе-е-ей,
Æрбазгъоры æмæ дзы куы ныккомдзаг ласы:
– Афтæ дын хъуыд, дæхи дæр фесæфтай,
Мах дæр, афтæ дын хъуыдис, – зæгъгæ, дзы
Куы ныккомдзаг ласы, гъе-е-ей,
Нарсау Курттаты рæгъау Гачъынмæ куы раздахы,
Йæ чындзмæ куы дзуры,
– Аходæггаг дын куы 'рæрвыстон,
Цы бакодтай, зæгъгæ, гъе-е-ей.
– Дæ цæрæнбон дын Хуыцау бирæ скæнæд, зæгъгæ,
Йæм чындз дæр афтæ куы дзуры,
Дæ цæрæнбон бирæ уæд,
Æз дæр дзы хорз куы ныккомдзаг ластон, зæгъын,
Дæ цæрæнбон дын Хуыцау бирæ скæнæд, гъе-е-ей.
Радзырдта йæ Томайты Мысырби, 70-аздзыд, 26 июнь, 1974 аз, Къора. Ныффыстой йæ Дзуццаты Ритæ æмæ Бызыккаты Тамарæ.
Цæгат Ирыстоны падзахадон университет, уырыссаг литературæйы кафедрæйы архив, 1974 аз.
Ирон адæмон сфæлдыстад. Дыууæ Томы. Фыццаг том. / Сарæзта йæ Салæгаты З. – Дзæуджыхъæу: Ир, 2007 – 719 ф.
при использовании материалов сайта, гиперссылка обязательна |
