(вариант)
Дууæ унаути донмæ рацæунцæ,
Хъайтухъи-фурт дæр раздæр рацудæй хъувгъани хæтдзæ
Æма син сæ дзубанди æригъуста:
– Хуцау, аци æлдарбæл æхецæй тухгиндæри сæмбæлун кæнæ.
– Æма кæми йес омæй тухгиндæр.
– Дигори ма хонунцæ омæй тухгиндæр.
Хъайтухъи-фурт фæммæстгун уй æма разæгъуй:
– Дигорæй мæ дууæ анзи раздæр хъалон йесун ку гъудæй!
Рамбурд кæнуй æ дзиллæ, æ хабар син радзоруй.
– Æнæ хецонæй уордæмæ фæццæуæн наййес, –
Разæгъунцæ ин.
Хъарадзауи-фуртмæ барветуй,
Æма уой фæсте бацæуй йе 'фсæдти хæтдзæ.
Морги æрбадуй æд æфсæдтæ.
Коми думæги хæрæ мегъæ æрбадтæй,
Хæрæ мегъæ нæ уодзæнæй, фалæ
Хъайтухъи-фурт Сари Асланбеги
Бæхти коми тулфæ уодзæнæй.
Хæрæ мегъи рази дууæ æфсæнцъух берæгъи.
Етæ берæгътæ, бæргæ нæ 'нцæ,
Фал дууæ бæхгини уодзæнæнцæ.
Хъанухъи-фурт стур Есе
Кæсæнцæстæй фæккæсуй – дууæ бæхгини
Æрбацæуй: рахес фарсæй ка цæуй,
Е уорсбарцæ, уорсдумæг цъæх саулохбæл
Бæргæ бадуй.
Ка уодзæнæй? Куд уодзæнæй?
– Хъарадзауи-фурт хуарз Сафарали одзæнæй.
Галеу фарсæй ка цæуй,
Мистрагъ бор бæхбæл ка бадуй, е ка 'й?
Ка уодзæнæй, куд уодзæнæй?
Омæн е 'рдхуард
Бийи-фурт Муртазали бæргæ 'й.
Не 'фцæгбæл уæхæн лæг мабал
Æрбацæуæд, Мæнæн раздæр хабар
Ка нæ фегъосун кодта, етæ
Хумæтæги адæм нæ уодзæнæнцæ.
Донифарсмæ сцæунцæ хуарз Есей
Уазæгдонæмæ. Æ сирддзар кæрцæ
Æ фæсонтæбæл, æфсæнбун – æ къохи,
Уотемæй сæмæ рацæуй: – Æгас æрцотæ,
Ка некæд цæуагæ, – расин зæгъуй,
Уæ зæрдæ ма ходæд, хонхаг лæг
Хабарбæл фæрсаг ан хæтæги,
Нæ будури гъæути ци хабар ес?
– Лазæ нæййес! Æнæ игъуст хабар нæййес! –
Разæгъунцæ: – Мах Хъайтухъи-фурт
Сари Асланбегæй минæвæрттæ ан:
«Хонхгай афæдзи уæнгæ мæнæн хъалон
Ка нæ кæнуй, уæхæн дзиллæ нæййес
Дæу дзиллæй фæстæмæ. Нур ба мин хъалон
Раттун кæнæ. Мæхуæдæг дæр Уазабæл
Æд æфсæдтæ æрбацæун. Ме 'фсæддонтæ
Æстонг уодзæнæнцæ, 'ма сæ хуæрдæ дæр
Дæубæл уодзæнæй. Уой дæр дин игъосун кæнун».
– Хъарадзауи-фурт! Нæ дæ гъудæй нæхе дорæй
Нæ мæсуг сæттун!
Æгириддæр нæ бон ку неци уа,
Уæддæр и донæн æ сæри мах цæрæн,
И думæги ба ду цæрис, ма дин
Нæ фагустæй тог бæхи къæхтæй сурх дон
Æзмæнтдзинан.
– О, Бийи-фурт!
Дæу гъуддаг ба æнцон æй: и комæй
Хæрæг-базайраг нæ рауадздзæнæн.
Дæ сувæллæнттæ ехæнæй ниммæлдзæнæнцæ.
Дигорон кæрдзин æма цигъд ин
Ку рарветуй бæгæний хæтдзæ:
– Е мæнæн – мæ хуæруйнаг, а ба
Мæнæн мæ – ниуазуйнаг,
Ду уоми кæд нæ бауæгæ уодзæнæ, уæд ами
Мæнæн тас нæй. Фæууæмæкæсон.
Исон рæфтæмæ кæд рандæ уайтæ,
Уæд хуарз. Кенæ ба уин уе схъæртæ схуардзæнæн
Цъæх издийæй. Æлдар еунæг фингæбæл
Нæ евгъуйуй фæддин æрветун дзол
Муди хæтдзæ,
Кæд рандæуай, кенæдта
Бадæкæндзæнæн хоравари – Хъазити бунггаги –
Гъолон хути хæтдзæ. –
Уæлæ имæ,
Есемæ, æ адæм æрцæунцæ,
Раинзæгъунцæ: – Стур зæрдитæ нин
Бæргæ æвардтай, хонх æдас æй, зæгъгæ.
Нур ба нæ реубæл Мисигони
Уорссæр цæргæс ку 'рбадтæй æма
«Усси» ин зæгъæн, æма тæхгæ нæ кæнуй.
«Урри!» ин зæгъæн, æмæ тæхгæ нæ кæнуй.
– Исон сæумæ нæмæ фæккæсетæ,
Нæ зæронд хæнхтæ ме 'вдесæнтæ,
Æз ин мæсугæй уохæн тæккидор
Рагæлдздзæнæн, ма æ урух базуртæ кæмæй иреса. –
Сæумæ бонирцъæхи не стур Есе
Мæсугмæ ку схезуй, æфсæдтæмæ
Фæккæсуй 'ма Хъайтухъи-фурти
Хъувгъани хæтдзæ рацæугæ фæййинуй.
– Æхемæ ин нæма гъавун, – разæгъуй, –
Æ хъувгъанмæ ин фæккæсетæ! –
Фæййæхсуй æма ин æ даргъ цъух
Æвзестæ орс хъувгъан æ размæ расæттуй.
Тузмæггомауæй æрбацæуй Хъайтухъи-фурт:
– Аци лæгæй фонс нæ фæккæндзинан,
Нæхецæй ма нин фонс фæккæндзæнæй,
Цæуæн ардигæй».
Фæннæхстæрунцæ Лесгорæбæл.
Есе æй æрбахсуй, æ ходæ ин рахаун кæнуй.
Æлдар размæ фæккеуй.
Есе ин æ фæдбæл нигъгъæр кæнуй:
– Аггаг дин æй, Хъайтухъи-фурт,
Мæ кæронгкаг гъæуæн, æлдар уогæ 'й,
Дæ сæрæй раковун! –
Сари Асланбеги æфсæдтæ Уазабæл
Фæстæмæ рацæунцæ.
Ныффыста йæ Тугъанты Махарбег. Йæ радзурæг бæрæг нæу.
ЦИГСИИ-йы архив, фольклор № 13, папкæ 6, ф. 14–17.
Ирон адæмон сфæлдыстад. Дыууæ Томы. Фыццаг том. / Сарæзта йæ Салæгаты З. – Дзæуджыхъæу: Ир, 2007 – 719 ф.
при использовании материалов сайта, гиперссылка обязательна |
