Нарти Сатана æхсийнæ-æфсинæ Урузмæги уосæ адтæй. Еухатт Урузмæг загъта Сатанайæн: «Балци цæун, не 'фсийнæ, мæ зæрди æрæфтудæй, мæ зæруæрдæмæ ма фæххæтон, æма мин хуаллаг исрæвдзæ кæнæ», – зæгъгæ.
Сатана дæр æ лæгæн куд не 'срæвдзæ кодтайдæ хуаллаг. Уотемæй рандæй Урузмæг йе 'стур Æрфæнбæл хæтунмæ. Ци фæххаттæй, уæдта 'й цидæр адтæй, уæддæр Хуцау дзинти гъæубæл бахаста. Йетæ ба 'й алцæмæй дæр сайдтонцæ; цæмæй уоми æризадайдæ, уой туххæй ин алли хуарз кодтонцæ. Æ конд, æ уиндæн кæмæн н 'адтæй, уæхæн рæсугъд кизгæ имæ æрбахудтонцæ. Кизгæн айдагъ æ сугъзæрийнæ дзигкотæ цетени дзаг адтæнцæ, хори тунтæ кастæй æ хъури бунтæй.
– Ами цæрæ, Урузмæг, мæнæ дин бийнонтæ, мæнæ дин хæдзарæ, тухст дæ нецæбæл бауадздзинан, – зæгъгæ, йин дзурдтонцæ йеци адæм.
Урузмæги зæронд дæр сæ куд не 'рлæдæрдтайдæ 'ма син загъта:
– Цæрунбæл арази дæн, фал мин нуртæккæ ба ами ниррæмæн нæййес, цæун нæхемæ, дæс боней фæсте ба æрбацæудзæнæн! – уотæ син нæртон уасхæ равардта.
Дзинтæ дæр æй рауагътонцæ. Урузмæг æ хæдзарæмæ æрцудæй, æма лæкъундзастæй æ хабæрттæ Сатанайæн æрдзурдта, уæдта загъта:
– Дæс боней фæсте ба фæстæмæ цæудзæнæн, уасхæ син равардтон.
Æфсийнæ дæр нирдеуагæ кодта: «Йетæ ба дзинтæ ку адтæнцæ, æма уонæмæ ку рандæуай, уæдта дæуæй мæнæн лæг ку нæбал йес», – зæгъгæ.
Урузмæгæн йе 'нгъуди бæнттæ æрхъæрттæнцæ æма загъта æфсийнæн:
– Æхсийнæ, ме 'нгъуди бæнттæ фæцæнцæ, исон цæугæ кæнун, æма мин хуаллаг исцæттæ кæнæ, – зæгъгæ. Сатана дæр ин хуаллаг исцæттæ кодта, æхуæдæгка 'й фæррасуг кодта æма 'й уотемæй ниххуссун кодта. Урузмæг ку рафунæй æй, уæд ин Сатана ба æ сæргъи мæйæ æма стъалути хузтæ искодта. Урузмæг фестидæ, рагъæуай кæнидæ, æма мæйæ – бæрзонд, стъалутæ дæр уотæ, æма уæдта фæстæмæ ниххуссидæ. Уотемæйти хор арви астæумæ исхъæрттæй, йеци афони ба 'ймæ Сатана балæбурдта: «Нæ лæг, мæрдхуссæ ку никкодтай, кумæдæр цæуйнаг ку адтæ, 'ма дæбæл ку исрæфтæй». Урузмæг дæр æй балæдæрдтæй æма загъта:
– О, гиаур налат силæ, мæ нæртон уасхæ мин фæссайун кодтай, Нарти астæу мæ фегадæ кодтай, æма дин Хуцау ма бакомæд. Дæ миутæй бабæй бакодтай, ма гъенур ба мæнæй дæу астæу лæг æма уосæ нæбал йес, æма дæ хæдзарæ байагорæ.
Сатана ба ин загъта:
– Æз дæр арази дæн, лæг æ уосæ йесгæд рауагъта, фал дин атемæй ба нæ ракомдзæнæн. Æз Нарти астæумæ раги æрцудтæн, сæ цæнхæ, сæ кæрдзинæй си хайгин дæн, йетæ дæр уотæ. Нур ба мин кувд искæнæ, æз ба Нартæн мæ ниуазæн раттон, уой хæтдзæ ба æз дæр ами хъиамæтгун дæн, æма мæбæл раковун æнтæсуй, нæ хецæутти мулкитæй йеу сæр мæнбæл уайуй æма йе дæр гъæуама мæн уа.
Урузмæг дæр ин сарази æй, æма ин кувд искодтонцæ. Кувди Нарти адæми авд æхсæви 'ма авд бони ниууорæдта, уой фæсте Нартæ хуарз хинстæй сæ хæдзæрттæмæ фæххæлеу æнцæ, урдугистгутæ фæстагдæр байзадæнцæ, æма син Сатана загъта: «А лæги фæррасуг кæнтæ», – зæгъгæ.
Урдугистгутæ дæр Урузмæгæн ниуазæнтæ равардтонцæ, æма Урузмæг фæррасуг æй, уотемæй ниффунæй æй.
Сатана ба уæрдун райефтиндзун кодта, Урузмæги дæр йеци расугæй хусгæ-хусгæ æ хæтдзæ раласта æма ранæхстæрæй æ цæгатмæ.
Будурмæ ку рахъæрттæнцæ, уæд Урузмæг æрæскъиттæй, – йе 'мод æрцæй æма фæрсуй:
– А ци ан? Кумæ цæуæн, Сатана?
– Æз мæ цæгатмæ цæун, уадзгæ мæ ку ракодтай, дæу ба мæхецæн ласун, дзурд мин ку адтæй, нæ хецаути мулкитæй йеу сæр мæн куд уа, зæгъгæ, æма си дæуæй хуæздæр не 'ссердтон.
Уой адæбæл Урузмæг бахудтæй, базудта æ уосæ ибæл ами дæр фæттухгиндæр æй, фæстæмæ исæздахтæй Сатанай хæтдзæ æма цæргæ байзадæнцæ йеумæ, кæрæдзей уарзгæй.
Радзырдта йæ Бузойты Гена, 6 август, 1937 аз, Стыр Дыгур. Ныффыста йæ Дзагурти Губади.
ЦИГСИИ-йы архив, фольклор № 70, папкæ 25, ф. 86–87.
Ирон адæмон сфæлдыстад. Дыууæ Томы. Фыццаг том. / Сарæзта йæ Салæгаты З. – Дзæуджыхъæу: Ир, 2007 – 719 ф.
при использовании материалов сайта, гиперссылка обязательна |
