Нартæ Нихаси бадтæнцæ, еу кæми адтæй, уоми сохтатæ кæрæдземæ бадзорунцæ, ка си уотæ загъта:
Аци бонмæ Дзанти Дзанайтæмæ кувди адтан.
Иннетæ ба загътонцæ:
Орæзмæгетæмæ адтан мах ба. Уотемæй хормæ рахъæнттæ 'нцæ. Туппурæй ихæлун, сæ еу иннемæ дзоруй. Йетæ ба судæй цæрддзомæ æрæфтудæнцæ «æстонг ан» уой зæгъун не 'ндиудтонцæ нихæси. 'Ма барæй дзурдтонцæ кæрæдземæ, барæй. Сирдон сæмæ фегъуста 'ма загъта:
Арæбий, сохтатæ мæ хæдзари ку фембæлионцæ еу хатт, ихæсгин си дæн 'ма сæ хонун аци æфсесæй мæ хæдзарæмæ. Æнгъæл адтæй, кæд æцæгæй хунди есгæми адтæнцæ. 'Ма сæмæ дзоруй: Рацотæ мах хæдзарæмæ дæр, рæфтад искæнтæ.
Басæхудта. Зийнæдтæгомауæй цæунцæ, ма нæ хонæ аци æфсесæй, зæгъгæ. Хæдзарæмæ бацудæнцæ 'ма син хинст исаразта: хуæрдæ хуæрдæбæл, фал син бафсæдæнти амал нæбал еруй. Дзоруй сæмæ:
Ци 'й а, лæхъуæнтæ, уæхе нихæси зæлдæбæл равдолæ-бавдолæ ку кодтайтæ, нур ба уин бафсæдæн ку нæбал ес? Дзорунцæ имæ:
Йет, Сирдон, алли фингæ дæр фарнæ æ хæтдзæ хæссуй, йе 'гъдау ин æнхæст кæнун гъæуй.
Сирдон загъта:
Хуцау мин æфсес сохта мæ хæдзарæмæ мабал æрбацæун кæнæд.
Сохтатæ сæ китæбтæ исластонцæ. Тохъул хæдзари зæнхи астæу хустæй. Сохтатæн сæ еу дзоруй китабмæ кæсгæй:
Дессаг, дуйней ихæлд æрхъæрттæй, æртæ бони ма имæ ес... Ци ма имæ кæсис, дæ тохъули нивгæрдæ, Сирдон, дæ бийнонтæн æй бахуæрун кæнæ.
Ку нæбал æй уагътонцæ, уæдта сæмæ дзоруй:
Нийæвгæрдетæ, сумах хузæн кæстæртæ ба идимæ дæр кунæ иссердтайнæ.
Фæййимæ æвналдтонцæ 'ма 'й ракой кодтонцæ. Ку æй ракой кодтонцæ, уæд агæ фидæй райдзаг кодтонцæ, нур Сирдонмæ сог н'адтæй, 'ма сæмæ дзоруй:
Сог гъенур нæййе, фал райамал кæнтæ уæхуæттæ листитæ-еститæ.
Файйаууон æнцæ фæйнердæмæ агорунмæ. Ка кауи зæрæндтæ, ка синхонтæй сог æрдавта. Йетæ ку фендæмæ æнцæ, уæдта Сирдон ба устургомау рандзарста,сæ китабтæ син артбæл никкалдта еугурæй дæр 'ма син сæ басугъта, цалдæн етæ листдзауæн кодтонцæ, уæдмæ. Фæйнердигæй соги хъæбести хæтдзæ уадæнцæ, сæ китабтæ райагурдтонцæ 'ма кæми?.. Дзорунцæ кæрæдземæ, ци фæцæнцæ нæ китабтæ, зæгъгæ.
Сирдон ба сæмæ дзоруй:
Æз сæ артбæл ниццурхтон.
Сохтатæ нирдеуагæ кодтонцæ, ку нæ фесафтай, ку нæ бабун кодтай, зæгъгæ. Сирдон ба ма сæмæ дзоруй:
Ци ма си кæнтæ? Дуйней ихæлд æрхъæрттæй, ку зæгъетæ, 'ма ма си ци кæнуйнаг айтæ, махæн ба ма нæ фид исфицæд, естæмæй.
Сохтатæ к' адтæнцæ, етæ фендæбилæ æнцæ, уой бæсти нæ мæрдти тог ку баниуазтайанæ, зæгъгæ.
Рацудæнцæ, ма дууæ си еу фæдбæл дæр нæбал цудæй. Нихаси фæйнæ къумеми нихъхъан æнцæ уарецавд кæркити æлхъивд никкодтонцæ сæхе. Сослан сæмæ дзоруй:
Ци кæнтæ, къæвда уæбæл фæккодта, ци кæнтæ, лæхъуæнтæ?
Етæ имæ дзорунцæ:
Ци кæнæн, Сирдон нин ауæхæн куст бакодта.
Дзоруй сæмæ:
Мæнгæттæ дзоретæ, уотитæ уой зæрди не 'рæфтуйдзæнæй.
Сирдони ма хуæздæр ци гъудæй, æ тохъули ин бакой кодтонцæ, сог ин æрхастонцæ фæйнердигæй. Ходæзмолтæй Сирдон рацудæй æндæмæ, Сослани фарсмæ исбадтæй. Сослан имæ дзоруй:
Ци куст бабæй бакодтай, а кæстæртæ ди гъаст кæнунцæ.
'Ма имæ дзоруй:
Гъаст дæр ма мæнæй гъæуй. Мæ тохъули мин нивгарстонцæ, дуйней ихæлд æрхъæрттæй, зæгъгæ, 'ма соги нæййесмæ гæсгæ ба син сæ китабтæ басугътон, кæд нæ агæ рафицидæ, зæгъгæ. Фал си гъæуама æз рагъаст кæнон, мæ агæ мин мæ артбæл ниууагътонцæ.
Сохтатæ дзурдгъон нæбал иссæнцæ. Æфсæрмæй исистадæнцæ 'ма фæйнæ гъæунгебæл рандæнцæ. Сирдон дзоруй Сосланмæ:
Цæуæн, бости хай хæлæйфаг, етæ бостæ, махæн ба хуæруйнаг.
Сослани хæтдзæ фæмминасæ кодтонцæ. Уордæги æндæмæ Сирдон æхецæн хуæргæ 'ма цæргæ байзадæй. Сирдон загъта:
Е уæхæнттæ мæмæ алкæд цæуæд, кæстæр иуазгутæ.
Радзырдта йæ Бетрозты Емæза, 14 февраль 1941 аз, Лезгор.
ЦИГСИИ-йы архив, фольклор № 46, папкæ 3, ф. 25–27.
Ирон адæмон сфæлдыстад. Дыууæ Томы. Фыццаг том. / Сарæзта йæ Салæгаты З. – Дзæуджыхъæу: Ир, 2007 – 719 ф.
при использовании материалов сайта, гиперссылка обязательна |
