Главная > Нарты кадджытæ > Урузмæг æма йе 'нæном фурт

Урузмæг æма йе 'нæном фурт

28 февраля 2010. Разместил: 00mN1ck

Стонг анз Нарти адæмбæл ку скодта, стонг анз.
Сæ авд нихæши ку сревæд æнцæ,
Рацæуæг-змæлæг ку нæбал фæууй
Стур Нарти гъæунгти.
Нарти Сатанамæ ку ес авд медæгкони,
Авд медæгкони фидæй идзаг...
Нигки имæ ку ес авд медæгкони,
Авд медæгкони орсаг æма дзолæй идзаг.
Нигки имæ ку разиннуй алли хуæрдæ-ниуæзтæ,
Алли хуæрдæ-ниуæзтæ авд анзей фагæ.
Авд нихашеми федеуæг нигъгъæр кæнун кæнуй:
– О, Нарти адæм, фегъошетæ. Урузмæг уæ абони
Æхемæ хонуй, хинцгæ уæ кæнуй.
Цæунгъон ка 'й, е рацæуæд,
Цæунгъон ка нæй, уой ба хæсгæ ракæнтæ
Урузмæги тургъæмæ.
Нарти адæм ку рамбурдæнцæ,
Цæунгъом ка 'й, е ку 'рцæуй, ка нæй,
Уой ба сæ усхъити ку 'рхæссунцæ.
Фингитæбæл ку сбадунцæ, уæд ше 'хсæн
Урузмæг ку 'рбадуй...
Уæларвæй цæргæс ку 'ртæхуй
Æма Урузмæги æ уæлнихти ку сесуй.
Денгизи сакъадах, стур дорбæл æй æрæвæруй.
Æ размæ лæгтæ рацæунцæ, медæмæ 'й бахонунцæ.
Кувд ин ку саразунцæ. Дууæ лæхъуæни
Æ уæлгъос лæуунцæ. Урузмæг раковуй.
«Дууæ лæхъуæнемæй ка фæффитдзаг уа,
Ковæггаг – омæн, – зæгъуй,– махæн не 'гъдау
Уотæ ку æй». Дууæ лæхъуæни дæр
Суайунцæ; раззаг ку схæццæ уй,
Уæд æ къах фæггуруй æма бахауй
Хъæмай циргъбæл. Хъæмай фий
Æ тæккæ зæрди уæд смедæг уй.
Урузмæг никкæуй æма рацæуй.
Дорбæл ку сбадуй денгизи астæу,
Цæргæс бабæй йæй æ уæлнихти
Сесуй æма 'й æрæвæруй нæуæгæй
Нарти адæми астæу æхе бунати.
– Нарти адæм, – зæгъуй Урузмæг, –
Ци уин радзорон? Рагон тауæрæхъ
Æви æригон хабар?
Етæ дæр зæгъунцæ:
– Ци нæ фегъустан, уæхæн хабар нæ гъæуй.
Куд адтæй, уой шин радзоруй.
И уосæ Сатана æ дзигкотæмæ февналуй
Æма уотæ разæгъуй:
– О, зæронд, æнамонд дæ фурттæй ма
Еунæг е байзадæй, де 'нæном лæхъуæн,
Уой дæр рамардтай, уой дæр рахуардтай.
Адæм фæххæлеу унцæ сæ фур хъурмæй.
...Е 'нæном лæхъуæн мæрдти ку фæууй,
Уæд Барастæрæй фæндаг ракоруй уæлæмæ.
– Куд дæ рауадзон, – зæгъуй Барастæр, –
Еугур мæрдтæ дæр дæ фæдбæл цæудзæнæнцæ.
Фешинмæ цæфхæдтæ æ бæхбæл
Бакæнуй æма рацæуй æнæном лæхъуæн.
Урузмæгбæл фембæлуй æма йин
Разæгъуй: «Фонс кæнунмæ фæццæуæн,
Исон Нарти Стур Фæзи дæ хездзæнæн».
Урузмæг æрбацæуй æма нихъхъурмæ уй:
– Минкъий битдзеутæ дæр ма мæ сæ хæтдзæ
Фонс кæнунмæ хонунцæ.
– Ма тæрсæ, Урузмæг, – зæгъгæ, загъта Сатана, –
Æз Хуцауæй къæвда ракордзæнæн.
Авд бони ци 'руара, уой бæрцæ æруаруй
И бонмæ. Ракæсуй Сатана хæдзари сæрæй æма
Ниууинуй лæхъуæни цъæх зæлдæбæл бадгæй.
Урузмæг лæхъуæнмæ бацæуй.
Еумæ цæунцæ, Урузмæг разæй, лæхъуæн фæстегæй.
Фал Урузмæги бæх нæ фæразуй арф мети цæун.
«Аййеп ма уæд», – зæгъуй лæхъуæн æма æхе разæй фæккæнуй.
Æ коми тулфæй лæхъуæни бæх мет тайун кæнуй,
Æма фæндаг урухгæнгæ цæуй.
Байфæрсуй Урузмæги: «Кæми нæма адтæ?»
Донбеттирæн æ бæхæргъæуттæмæ бацæунцæ,
Гæс шин адтæй æфсæнцъух берæгъ;
Къагъд ин искæнунцæ, къагъди ниббадуй, æ бæх суадзуй;
Берæгъ бæхмæ æ гъæлæс хæлеуæй куд æрхæссуй,
Отæ 'й фехсуй Æнæном лæхъуæн æма 'й рамаруй;
Æ гъос ин æрлух кæнуй, æ дзиппи 'й ниввæруй.
Фæдесон кунæ зиннуй,
Уæд æхуæдæг фæдесонæн гъæутæмæ бацæуй:
– Фæдес! Донбеттири бæхæргъæуттæ фæттардæуй!
Адæм ибæл ходæгæй мæлунцæ, кувди бадгæй,
Лæхъуæни имæ рарветунцæ; «медæмæ», ин зæгъуй.
– Мæ бæхбæл мин хуæцун нæ бафæраздзæнæ,
Дæхецæй стурдæрмæ бадзорæ.
Æндæр лæг рацæуй, е тухгиндæр разиннуй.
Ниййинфæдзæхсуй Æнæном лæхъуæн: «Федар хуæцæ».
– Бæх æ гъос ку ратона, уæд ин æ цуппæртæбæл
Хуæцун бафæраздзæнæн, – зæгъуй лæг.
Фингæбæл æй æрбадун кодтонцæ;
Ку бахуардта, уæд шин загъта:
– Кæд уи не 'руагæс кæнуй, уæд мæнæ
Уæ гъæуайгæши гъос.
Æхе бæхбæл багæлста
Æма ралигъдæй. Фонс сæ разæй фæккодтонцæ
Урузмæги хæтдзæ.Фæдесæнттæ сæмæ ку 'рхæстæг æнцæ.
Фæдеши хæтдзæ тохун байдæдта.
Уони дæр размæ нæбал рауагъта.
Нарти Стур фæзæмæ æртардтонцæ фонс,
Уоми ба битдзеу загъта: «Аци фонс дæр
Дæу уæнтæ, Урузмæг, фал мæбæл
Ести схардз кæнæ, мæрдти размæ
Кæдзосæй куд бацæуон, уотæ.
Æз дæ фурт дæн, де 'нæном лæхъуæн!»
Æ бæх ниццæфтæ кæнуй 'ма ратæхуй.
Урузмæгæн æ цæститæ донæй райдзаг æнцæ,
Æма æ фæдбæл уайун байдæдта:
– Дæ цæсгом-ма мин фæууинун кæнæ.
– Нæбал ес мæнæн раздæхæн!
Лæууæ, куд дин загътон, уой бакæнæ!
Ниллæудтæй Урузмæг. Е ба бацудæй
Мæрдти дуармæ. Фал хор ранигулдæй
Æма ин бацæуæн нæбал адтæй.
Хуцаумæ скувта 'ма ма дудзи хор ракастæй.
Дзенетмæ бацудæй. Урузмæг дæр фонс
Мæгуртæбæл байурста 'ма æ фуртбæл.
Æ мулк бахарз кодта еугурæй дæр –
Стур хист дæр адæмæн уæдæй байзадæй.

Ныффыста йæ Тугъанты Махарбег, 1901 аз. Йæ радзурæг бæрæг нæу.
ЦИГСИИ-ый архив, фольклор № 13, папкæ 6, ф. 37–40.

Ирон адæмон сфæлдыстад. Дыууæ Томы. Фыццаг том. / Сарæзта йæ Салæгаты З. – Дзæуджыхъæу: Ир, 2007 – 719 ф.

при использовании материалов сайта, гиперссылка обязательна

Вернуться назад